Job Cohen over vluchtelingen (de Telegraaf):

Job Cohen (PvdA): ’Voorkomen dat Europa uit elkaar spat’
’We moeten nu doorbijten’

Jorn Jonker
PvdA-prominent Job Cohen staat er al langer om bekend dat hij ’de boel bij elkaar’ wil houden. Als staatssecretaris legde hij ooit de basis voor het huidige Nederlandse migratiebeleid. Zijn oplossing voor de huidige vluchtelingencrisis is vooral: doorbijten, ’wir schaffen das’.
In een café, slechts enkele meters verwijderd van een grote molen, wil Cohen afspreken. Met uitzicht op dit typisch Hollandse symbool spreekt hij met De Telegraaf over het vluchtelingenvraagstuk.
Wat denkt u dat Nederland aankan?
„Ik weet eigenlijk niet of dat de goeie vraag is. De vraag is: wat moet je aankunnen? Het is niet leuk, het is beroerd, die oorlog is vreselijk, maar we moeten daar wat mee.”
Wat dan precies?
„Daar hebben we ons toe te verhouden. Met de tanden op elkaar. Laten we er het beste van maken. We zijn een verschrikkelijk rijk continent en daarom vind ik het ontzettend belangrijk als Rutte er met anderen in Europa erin zou slagen iedereen te laten denken: we moeten dat samen doen.”
Dat is ’wir schaffen das’, zoals de Duitse bondskanselier Merkel eerder de rode loper uitgooide voor migranten?
„Daar ben ik ook knap van onder de indruk. Er zijn twee dingen: ik vind het fantastisch dat Merkel dat heeft gezegd en tegelijkertijd zie je ook hoe ontzettend moeilijk dat is qua politiek. We zouden het haar met elkaar in Europa wat makkelijker kunnen maken door allemaal de schouders eronder te zetten.”
En allemaal hetzelfde te zeggen?
„Ja.”
Dan accepteer je gewoon wat er op je afkomt. U snapt toch ook wel dat mensen bang zijn voor de gevolgen van deze instroom?
„Ja, natuurlijk. Je moet ook zorgen dat je dat op een goede manier doet. Maar ik denk dat we nu moeten doorbijten om erger te voorkomen, namelijk dat Europa uit elkaar valt. Ik weet niet of wij ons voldoende realiseren wat wij allemaal aan Europa te danken hebben. En je hoeft niet alleen maar te accepteren hoe het nu gaat. Ik zeg ook: kleinschalige opvang, breng mensen met elkaar in contact, haal het scherpe ervan af. Wat mij betreft laat je landen die niet willen opvangen dat in Europees verband ook merken. Die Oost-Europese landen die niks doen en flink profiteren van de EU: daar moet wat tegenover staan. Dat is niet kosteloos.”
Cohen is altijd actief en uitgesproken geweest op het gebied van vreemdelingen en integratie, hij kwam rond de eeuwwisseling bijvoorbeeld met een aanscherping van de Vreemdelingenwet. In tegenstelling tot de meeste (oud-)politici heeft hij nu geen lijst met verbeterpunten, ’even doorbijten’ lijkt zijn belangrijkste devies. Die Vreemdelingenwet vindt hij ’wel prima zo’. Een aanpassing is niet nodig. Staatssecretaris Dijkhoff doet het goed en Merkel bewondert hij. Diederik Samsom kan wat Cohen betreft blijven zitten. Het zou hem niets verbazen als de PvdA-leider zelfs een comeback zou maken in de peilingen. Over Samsoms plan om boten terug te sturen naar Turkije en tegelijkertijd vluchtelingen naar Europa te vliegen, zegt hij: „Ik weet ook niet hoe het anders moet.” Wel stipt hij aan dat het „heel dubbel” is dat het land dat veel meer mensen opvangt dan wij menen aan te kunnen, van ons de grenzen dicht moet houden. In Nederland mag de toonhoogte wel wat lager, meent de oud-burgemeester van Amsterdam.
Wat vindt u van de sfeer momenteel in het vluchtelingendebat?
„Ik heb altijd een heel simpel antwoord: je kunt beter theedrinken dan azijnpissen. En ik vind dat er momenteel wel verdomd veel azijn wordt gepist. Ik geloof dat steeds meer mensen in de gaten krijgen dat het nog niet zo stom is om een verbindende rol te spelen...”
Speelt premier Rutte die?
„Ehm. Hij… Rutte is van de praktische politiek. Dat is ook belangrijk en dat doet hij heel knap. Wat dat betreft grote bewondering voor de manier waarop hij dit kabinet bij elkaar heeft gehouden. Maar echt ook dáár een rol in spelen… Dat zou wat mij betreft wel een tandje meer mogen.”
Hoe stelt u zich dat voor?
„Ik vrees dat hij zijn uitspraak over dat het half maart geregeld moet zijn, niet kan waarmaken. En dat daarmee dus, als je het niet redt, mensen af gaan haken. Daarom ben ik meer onder de indruk van burgemeester Van der Laan. Die zei in zijn nieuwjaarsspeech: We weten niet precies hoe, maar WE weten dat we iets moeten doen. Het zou fijn zijn als Rutte ook zo’n rol zou spelen. Mensen zijn bang, dat snap ik. Zitten we hier op te wachten? Nee. Maar we zitten er nog minder op te wachten dat de boel uit elkaar spat. Dat is nog erger. En dat moet je voorkomen, óók met nare maatregelen.”
Na afloop van het gesprek staat hij op om naar huis te wandelen. „Uw lezers zullen wel boos op me zijn als ze dit lezen.”