Algemeen
Bron : AD
Weer leren lopen, praten en..................... vrijen
Mensen die revalideren vanwege een ongeval of handicap, hebben vaak ook seksuele problemen.
Maar dát komt amper ter sprake bij de revalidatie. Trainingen voor hulpverleners bieden uitkomst, ontdekt Anton van Tuyl.
Bert de Wolf (68) kreeg in de zomer van 2004 een beroerte. Aanvankelijk was de rechterzijde van zijn lichaam verlamd en kon hij niet praten. Inmiddels gaat het een stuk beter. De Wolf revalideerde in revalidatiecentrum De Hoogstraat, in Utrecht. ,,De eerste weken was ik absoluut niet met seksualiteit bezig. Dan heb je wel wat anders aan je hoofd,’’ vertelt hij nu.
De Wolf verbleef vier maanden in De Hoogstraat, waarna dagbehandeling volgde. Kort voor zijn vertrek uit het revalidatiecentrum begon het De Wolf te hinderen dat hij geen erectie meer kon krijgen. Hij werd er somber van.
Uiteindelijk kaartte hij dit aan bij de revalidatiearts. Die pikte zijn signaal goed op en hielp hem verder. Maar hij vindt dat De Hoogstraat meer initiatief had moeten nemen om dit bespreekbaar te maken. ,,Het is iets waarvan mensen ronduit depressief kunnen raken. Tegelijkertijd is het voor veel patiënten moeilijk om erover te beginnen.’’
Woet Gianotten werkt als medisch seksuoloog bij het Erasmus MC, het UMC Utrecht en revalidatiecentrum De Hoogstraat. Hij herkent het probleem. ,,Uit Australisch onderzoek blijkt dat de meeste artsen makkelijker over de dood praten dan over seks. In Nederland ligt dit waarschijnlijk niet anders.’’ Gianotten kent veel voorbeelden van mensen die ernstige problemen hebben met hun seksuele beperkingen. Die problemen leiden zeer regelmatig tot gebrek aan zelfvertrouwen, depressiviteit en stuklopende relaties.
Waarom vinden medici het zo moeilijk om over seksualiteit te praten? Gianotten: ,,Vaak is het een combinatie van gêne en het gevoel dit onderdeel van de zorg onvoldoende te beheersen. En er speelt nog iets anders. Artsen zijn vooral gewend te letten op wat een patiënt niet kan. Bij seksualiteit is het juist belangrijk om vast te stellen wat iemand nog wél kan. Dat vraagt een totaal andere benadering.’’
Gisteren was in Utrecht een studiedag rond het thema ‘Seksualiteitshulpverlening in Nederland’, met inbreng van medici, politici en verzekeraars. Gianotten was een van de sprekers. ,,Door medische professionals seksualiteitstrainingen te geven, verlagen we de drempel voor patiënten,’’ zegt hij. ,,Tegelijkertijd moeten die zich op hun beurt meer gaan realiseren dat goede seksuele hulpverlening bestaat, heel normaal is én dat je er ook gewoon zelf om kunt vragen.’’
Gianotten ontwikkelde twee trainingen voor hulpverleners, samen met revalidatieseksuoloog Jim Bender, die werkzaam is bij Rutgers Nisso Groep en Sophia Revalidatie. In die trainingen leren revalidatieprofessionals hoe seksualiteit deel kan uitmaken van het herstel. Bender: ,,Het is belangrijk dit bespreekbaar te maken met de revalidanten én in het team, als vast agendapunt. Anders valt seksualiteit te vaak tussen wal en schip.’’
In 2004 en 2005 volgden ruim driehonderd revalidatieprofessionals zo’n training. Dat gebeurde in de revalidatiecentra De Hoogstraat (Utrecht), De Trappenberg (Huizen) en Groot Klimmendaal (team Ede). Vanaf het voorjaar van 2006 volgen trainingen voor andere revalidatiecentra en ziekenhuizen.
De Hoogstraat onderzoekt momenteel het effect van de trainingen. Dat onderzoek moet aantonen of patiënten nu positiever zijn over de seksuele begeleiding dan enkele jaren geleden. Maatschappelijk werker en projectleider Erik Hille Ris Lambers verwacht van wel: ,,Met revalidanten, maar ook binnen het team wordt er veel meer over gesproken. Patiënten zeggen dat ze beter contact kunnen maken met hun partner.’’
De seksuele begeleiding die patiënten van De Hoogstraat krijgen, varieert van praten tot meer praktische punten. Zo wordt er - met de kleren aan - geoefend met bijvoorbeeld alternatieve houdingen. Aangepaste seksuele handelingen, zoals masturberen met je linkerhand, komen ook aan bod. Verder krijgen patiënten een demonstratie van vibrators en andere hulpmiddelen.
De erectieproblemen van Bert de Wolf zijn nog niet echt opgelost, maar het weglaten van bepaalde medicijnen heeft wel een positief effect gehad. Het echtpaar De Wolf heeft vooral mentaal veel baat gehad bij de seksuele begeleiding van de maatschappelijk werker en revalidatiearts van De Hoogstraat.
De Wolf heeft nog wel een drempelverlagende tip voor de hulpverleners: ,,Revalidatiecentra kunnen je aan allerlei hulpmiddelen helpen. Alleen seksuele hulpmiddelen ontbreken in het assortiment, terwijl ze je wel adviseren om bijvoorbeeld een vibrator aan te schaffen. Zou het niet goed zijn als ook die bij de revalidatie verkrijgbaar waren? Bedenk wel dat veel mensen niet makkelijk een seksshop binnenstappen. En zoiets vraag je ook niet aan je familie.’’
Bert de Wolf heet in werkelijkheid anders.
Ieder voordeel heb zijn nadeel............